Arar, “Büyük Nutuk’un Kapsamı, Niteliği, Amacı”, Atatürk’ün Büyük Söylevi’nin 50. Yılı Semineri: Bildiriler ve Tartışmalar, Ankara 1980, s. 119-172. ATATÜRK, Mustafa Kemal, Nutuk, Cilt I-II, Başbakanlık Kültür Müsteşarlığı, 8. Devlet Kitapları, 1000 Temel Eser, Ankara 1973-1975. Mustafa Kemal Atatürk tarafından okunan metin daha sonra tab edilmiştir. Nutuk’ta 1919 – 1927 yılları arasında geçen siyasi, sosyal, dini, politik, bilimsel ve tarihi olayların akışı ve gerçekleşme sebep ve sonuçları, dönemin kişilerinin şahitlikleri ve ifadeleriyle anlatılmaktadır. Nutuk Milli Mücadele ve cumhuriyetin ilk inkılaplar dönemini anlatmaktadır. Morin, Aysel; Lee, Robert. Constitutive Discourse of Turkish Nationalism: Atatürk's Nutuk and the Rhetorical Construction of the "Turkish People". p.486. a.mlf., “Siyaset Adamı Tarihçi Olunca: Atatürk’ün Nutuk’u Üzerine”, Savaş, Devrim ve Uluslaşma (trc. Ergun Aydınoğlu), İstanbul 2005, s. 3-13.

Atatürk’ün Büyük Söylevi’nin 50 Yılı Semineri Bildiriler ve Tartışmalar, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 1980.Nutuk: Atatürk tarafından kurulan Cumhuriyet Halk Partisinin 15-20 Ekim tarihleri arasında Ankara da toplanan İkinci Kongresinde okunmuştur. Konuşma otuz altı buçuk saat sürmüştür. Mustafa Kemal Paşa’nın Nutuk’u okuduğu günlerde, Türkiye’de Üçüncü Dönem TBMM için seçimler yapılmış, ancak parlamento henüz toplanmamıştı. Üçüncü Dönem TBMM tümüyle Cumhuriyet Halk Fırkasına mensup milletvekillerinden oluşmuş ve muhalefet Meclis dışı kalmıştı. Bu bağlamda Nutuk, yeni seçilen milletvekilleri için bir yol haritası niteliği de taşımaktadır. Mustafa Kemal Paşa, Meclis’in toplanması öncesi yapmış olduğu bu tarihî konuşma ile milletvekillerinden beklentilerini ortaya koyduğu gibi, geleceğe yönelik hedefleriyle ilgili olarak da somut ipuçları vermiştir. Atatürk, Nutuk ile geçmişi anlatıp aynı zamanda gelecekte olabilecek tehlikelerin önceden sezilebilmesi için alınacak derslerden bahsetmektedir. Bazı sayfalarda Atatürk açıkça "sonraki yıllarda durumun kolay ve açıkça değerlendirilmesi için bu kadar ayrıntıya yer verilmiştir" sözünü belirtmiştir. [4] [5] Uzun, Hakan. Atatürk'ün Nutuk'unun İçerik Analizi. Hacettepe University. pp.142–149. (PhD Thesis) (In Turkish) Birinci Dünya Savaşı sonrasında ülke çok kötü koşullarda iken dönemin padişahı Mustafa Kemal'e bir görev verir. Rütbesi 3.Ordu Müfettişliği idi. Görevi ise Samsun ve çevresinde çıkan isyanları ve karışıklıkları önlemek, halkın yatışmasını sağlamaktı. Bu durum onun için bir fırsat yaratıyordu. İzmir'in işgali ve Mondros'un metinleri onu bir şeyler yapmaya mecbur kılıyordu. Samsun'a geldiğinde durum hakkında raporlar tuttu ve bunları padişahla paylaştı. Fakat padişah bu duruma sessiz kaldı. Bunun üzerine daha güvenli bulduğu Amasya'ya geçti. Burada silah arkadaşları ile birlikte bir genelge yayımladı. Bu genelge İzmir'in işgalinin haksız olduğunu bildiren ve halkı protesto yapmaya çağıran bir belge şeklindeydi. Hatta günümüz tarihçileri bu genelgeyi "İhtilal Bildirisi" olarakta tanımlarlar. Fakat bazı sorunlar ortaya çıktı. Mustafa Kemal'in bazı silah arkadaşları bu belgenin altına imza atmak istemezler. Israrlar üzerine atarlar fakat Refet Bey (Bele) kağıdın altına sadece bir nokta koyar. M.Kemal Nutuk'u okuduğu sırada bu durumu eleştirel bir dille anlatır. Amasya Genelgesi'ni Erzurum ve Sivas Kongreleri izlemiştir. Bu kongrelerde bütün doğu illeri tek bir cemiyet altında birleştirildi aynı zamanda başka bir devletin himayesi altında yaşamak yani manda ve himaye kesin bir şekilde reddedildi. İstanbul Hükümeti ile görüşmeler yapıldı. Temsil Heyeti kuruldu. Amasya Protokolü sonucunda meclis yeniden açıldı. Misakımilli yani ulusal sınırlarımız açıklandı. Bu sırada İstanbul işgal edildi. Olağanüstü meclis toplandı ve cumhuriyet dönemi böylelikle başlamış oldu.

Bununla birlikte basında Nutuk ile ilgili pek çok değerlendirme yapılmış ve bazı itirazlar gelmiştir. Mustafa Kemal Paşa’nın itham ettiği bazı kişiler cevap verme gereği hissetmiştir. Bu itirazlardan biri Nutuk’un okumasından hemen sonra Halide Edip (Adıvar) Hanım’dan gelmiştir. O sırada yurt dışında bulunan Halide Edip Hanım, Mustafa Kemal Paşanın, eşi Adnan (Adıvar) Bey ve kendisi hakkında bir takım yanlış değerlendirmelerde bulunduğu iddiasıyla The Times gazetesine bir mektup göndermiş ve Mustafa Kemal Paşa’nın Amerikan himayesi meselesini yeniden ortaya atarak, sanki kendilerinin Türkiye’nin bağımsızlığını feda etmeye hazır insanlar gibi gösterildiklerini belirtmiştir. Taha Parla, Türkiye'de Siyasal Kültürün Resmi Kaynakları - Cilt 1: Atatürk'ün Nutuk'u, İletişim Yayınları, İstanbul, I took my turn to speak and I declared loudly: Gentleman, power and sovereignty are not given from one person to another by scholarly debates or polemics. Sovereignty is taken by force. The Ottomans took the sovereignty of the Turkish people by force. These usurpers managed to rule 600 years. Today the Turkish Nation has reclaimed that sovereignty for itself. This is an accomplished fact. There is no need to discuss this further. It is quite desirable that those present here can accept this truth. Otherwise some heads will roll during this process." [8] Mustafa Kemal, bir nevi siyasi vasiyetnamesi niteliğinde olan gençliğe hitabeyi okurken çok etkilenmiş ve gözyaşlarını tutamamıştır. [4] Atatürk'ün Nutuk'u, özellikle de Gençliğe Hitabe kısmını okurken çok duygulanması kamuoyu ve özellikle gençler üzerinde büyük bir heyecan yaratmış ve Maarif Vekaleti 26 Ekim 1927'de aldığı bir karar ile "Gençliğe Hitabe"'nin okullardaki bütün sınıflara asılmasına karar vermiştir. [4] Afet İnan, “Atatürk’ün Büyük Nutuk’unun Müsveddeleri Üzerinde Arkadaşlarının Eleştirilerini Dinlemesi ve Gençliğe Seslenişi”, a.e., s. 33-38.Her işin başında yalnız kendisini gösterdiği yolunda eleştirilere mâruz kalan Atatürk, “Gerçi asıl olan millettir, hey’et-i içtimâiyyedir. Onun da irâde-i umûmiyyesi mecliste mütecellidir. Bu her yerde böyledir. Fakat fertler de vardır” diyerek meclisin memleket ve devlet işlerini fertlerle, şahıslarla yaptığına dikkat çeker. Devletin işlerini düzenleyen şahıs ve şahısların meydanda olduğunu kaydeden Atatürk, o şahıslardan biri olarak şahsen Hey’et-i Temsîliyye namına Türkiye Büyük Millet Meclisi ve hükümeti reisi, başkomutan ve cumhurbaşkanı sıfatları ile sorumlu olduğu dönemi kastederek hizmetlerini ortaya koymuştur. Zürcher, Erik Jan (1986). "Young Turk memoirs as a historical source: Kazim Karabekir's Istiklal Harbimiz". Middle Eastern Studies. 22 (4): 562–570. doi: 10.1080/00263208608700681. baskısı iki cilt olan Nutuk’un birinci cildi, Mustafa Kemal Paşa’nın konuşması ve sunduğu belgelerden oluşurken, ikinci cilt tümüyle belgelere ayrılmıştır. Mustafa Kemal Paşa Nutuk’taki belgeleri iki şekilde kullanmıştır. Bir kısmını birinci ciltteki metin içinde verirken, çoğunluğunu “Vesikalar” adı altındaki diğer ciltte toplamıştır. Vesikalar cildinde toplam 300 adet belge bulunmaktadır. Metin kısmında kullanılan belge sayısı ise 231’dir. Kısacası Nutuk’ta metin içinde ve ayrı ciltte toplam 531 adet belge kullanılmış ve bu belgelerle ortaya atılan iddialar güçlendirilmeye çalışılmıştır. Hilafetin kaldırılması, saltanatın kaldırılması ve cumhuriyetin ilanı ülkede isyanlara ve karışıklıklara neden oldu. Hatta içlerinde Mustafa Kemal'in en yakın silah arkadaşlarının da yer aldığı bir grup Mustafa Kemal'e suikast girişimi düzenledi. Bu suikast başarısızlıkla sonuçlandı.

Halide Edip Hanım ve Rauf Bey, Nutuk’ta kendileri ile ilgili açıklamalara hemen cevap verirken, yine Nutuk’ta adı geçenlerden olan Kazım Karabekir Paşa cevap vermek için 1933 yılını beklemiştir. 1933 yılında Milliyet Gazetesindeki bir yazıyı gerekçe göstererek hem bu yazıya hem de Nutuk’ta kendisi ile ilgili ifadelere cevap verme ihtiyacı hisseden Kazım Karabekir Paşa, Millî Mücadele dönemindeki rolünü hatırlatarak ön ayak olduğu bu süreçle ilgili olarak kendisine haksızlık yapıldığını ifade etmiştir. Karabekir Paşa, Atatürk’ün ölümünden sonra yeniden gündeme gelen Nutuk ile ilgili olarak, kendisine dönük eleştiriler bir kez daha cevap vermiş ve Atatürk’e olan sevgi ve saygısından söz etmiştir. The Entente Powers did not consider it necessary to respect the terms of the armistice. On various pretexts, their men-of-war and troops remained at İstanbul. The Vilayet of Adana was occupied by the French; Urfa, Maraş, Antep, by the English. In Antalya and Konya were Italians, whilst at Merzifon and Samsun were English troops. Foreign officers and officials and their special agents were very active everywhere. At last, on the 15th of May, that is to say, four days before the following account of the event begins, the Greek Army, with the consent of the Entente Powers, had landed at İzmir." [6]

Nutuk Özet

Yetmişbeşinci Yılında Büyük Nutuk’u Anlayarak Okumak, Bilgi Şöleni 17-18 Ekim, 2003 Ankara Bildiriler, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara 2003. Göçek, Fatma Müge (2011). "Reading Genocide: Turkish Historiography on 1915". In Suny, Ronald Grigor; Göçek, Fatma Müge; Naimark, Norman M. (eds.). A Question of Genocide: Armenians and Turks at the End of the Ottoman Empire. Oxford University Press. pp.42–52. ISBN 978-0-19-979276-4. Nutuk’un okunması sadece Türk kamuoyu tarafından değil, dünya kamuoyunda da ilgiyle karşılanmıştır. Avusturya, Fransız, İngiliz, Bulgar, Japonya ve İspanya basınında da Nutuk’un okunması ile ilgili olarak birçok haber yer almış, böylelikle, Türkiye ve Türkiye’de yaşananlar, dünya kamuoyunun gündemine taşınmıştır. Atatürk'ün yetiştiği dönemde kullanılan söz dağarcığı ve cümle yapısı bakımından ulusal edebiyat devrinin temsil ettiği dildir. Klasik Osmanlıcaya göre oldukça sadeleştirilmiştir. O devirde kullanılan Arapça ve Farsça sözcükler ve bu dillerden alınan kurallarla oluşturulan tamlamalar, devlet dilinde kullanımından dolayı Nutuk'a girmiş sözcükler nedeniyle dili günümüze göre oldukça ağırdır. Dil kullanılırken anlatılan duruma göre bazen kısa ve keskin tümceler bazen de uzun ve hareketli söyleyişlere yer verilmiştir. Mustafa Kemal Paşa, Nutuk üzerindeki çalışmalarına 1927 yılının başlarında Ankara’da başlamıştır. Daha sonra İstanbul’da, yoğun bir çalışma sonucunda kısa bir sürede eserini tamamlamıştır. Sonuçta, aylarca süren bir çalışma, belge toplama ve görüş alışverişi sonrasında, Mustafa Kemal Paşa, 15–20 Ekim 1927 tarihleri arasında toplanan, Cumhuriyet Halk Partisi’nin İkinci Büyük Kurultayında Nutuk’u okumuştur.

Ulu önder Mustafa Kemal Atatürk Nutuk’ta Milli Mücadele’nin ve Türkiye Cumhuriyeti’nin soy kütüğünü çıkarıyor… Atatürk bu kez karşımıza adeta meslekten bir arşivci ve tarihçi olarak çıkıyor…

Nutuk (Ciltli) pdf indir

Ocak 1928 tarihinde alınan bir kararla Türkiye'de sınıflara, okutulan kitaplara ve önemli eğitim kurumlarına konulmuştur. [2] Nutuk, Mustafa Kemal Atatürk’ün halkına verdiği bir hesap pusulasıdır. Çünkü ulusal kurtuluş savaşı boyunca o halkıyla birlikte olmuştu ve halkına “Hayat demek savaş ve çarpışma demektir. Hayatta başarı yüzde yüz savaşta, başarı kazanmakla elde edilebilir. Bu da manevi ve maddi güce dayanır. İnsanların uğraştığı tüm sorunlar, karşılaştığı tüm tehlikeler, elde ettiği başarılar toplumca yapılan genel savaşın dalgaları içinde doğar.” Sözlerini söylemiş ve halkından can istemiş, halk seve seve vermiş, mal istemiş, halk seve seve vermiştir. Bunlar nerede, nasıl, niçin, harcanmış ? Nutuk halkın kafasındaki bu sorulara da açıklık getirmiştir. http://www.kitap.kalemguzeli.net/ The third proposal was to deliver the country by allowing each district to act in its own way and according to its own capability. Thus, for instance, certain districts, in opposition to the theory of separation, endeavoured to remain an integral part of the Empire.